Wrocław, dnia: 8.01.2025 r.
Od:
Marta Stożek
Posłanka na Sejm X kadencji
Partia Razem
BIURO POSELSKIE MARTA STOŻEK
ul. Rynek 31/32 lok. A501
50-102 Wrocław
NIP: 8992083245
REGON: 528999609
Do:
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
al. J. Ch. Szucha 23
00-580 Warszawa
Interpelacja poselska
Szanowny Panie Ministrze,
Zwracam się do Pana w związku z poważnym naruszeniem fundamentalnych zasad funkcjonowania strefy Schengen przez niemieckie organy graniczne, które przeprowadzają kontrole na granicy polsko-niemieckiej w sposób sprzeczny z prawem europejskim. Tego typu działania podważają podstawowe zasady swobodnego przepływu osób w Unii Europejskiej oraz wywołują istotne negatywne konsekwencje społeczno-gospodarcze, zwłaszcza dla społeczności przygranicznych. Informacje od mieszkańców tych regionów wskazują, że kontrole są wykorzystywane przez niemieckie władze jako instrument polityki wewnętrznej, co prowadzi do problemów, takich jak chroniczne korki na autostradzie A4 oraz ograniczenia w dostępie do służb ratunkowych. Te działania nie mają realnego uzasadnienia w kontekście bezpieczeństwa publicznego, a jedynie prowadzą do frustracji i poczucia niesprawiedliwości wśród obywateli.
Mieszkańcy Zgorzelca i Görlitz odczuwają te kontrole jako rażące nadużycie władzy, które nie znajduje żadnego uzasadnienia w obowiązujących zasadach praworządności. W odpowiedzi na tę sytuację jeden z mieszkańców, działając wspólnie z niemieckim pełnomocnikiem, zainicjował postępowanie przed sądem administracyjnym w Dreźnie, mające na celu stwierdzenie niezgodności tych praktyk z prawem europejskim. Orzeczenia dotyczące kontroli na granicy austriacko-niemieckiej potwierdzają, że działania niemieckich organów granicznych są sprzeczne zarówno z literą, jak i duchem prawa Unii Europejskiej. Precedensowe wyroki jednoznacznie wykazują, że kontrole te stanowią naruszenie prawa, a ich kontynuowanie podważa kluczowe wartości współpracy międzynarodowej w ramach UE.
Zgodnie z zasadami strefy Schengen, kontrole graniczne mogą być wprowadzane wyłącznie w sytuacjach nadzwyczajnego zagrożenia dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa, a ich przedłużenie wymaga szczegółowego uzasadnienia, zgodnie z zasadą proporcjonalności. Działania niemieckich organów w żaden sposób nie spełniają tych wymogów. Uporczywe kontrole graniczne prowadzą do poważnych utrudnień dla mieszkańców regionów przygranicznych, co stoi w jawnej sprzeczności z celami i założeniami strefy Schengen. Strefa Schengen została utworzona z zamiarem promowania swobodnego przepływu osób, towarów i usług, zgodnie z art. 23-25 Kodeksu Granicznego Schengen. Działania niemieckich służb granicznych pozostają jednak w bezpośredniej sprzeczności z tymi założeniami. W rezultacie mieszkańcy doświadczają poważnych trudności w codziennych dojazdach do pracy, szkoły oraz w dostępie do opieki zdrowotnej, co negatywnie wpływa na ich poczucie bezpieczeństwa oraz stabilność życiową.
Należy również zwrócić uwagę na nieproporcjonalny i chaotyczny charakter działań niemieckiej policji granicznej. Kontrole są często przeprowadzane w sposób nieodpowiedni – na ruchliwych drogach, bez odpowiedniego zabezpieczenia, co prowadzi do dodatkowych utrudnień i zwiększa ryzyko wypadków drogowych. Liczne doniesienia o nielegalnych przeszukaniach pojazdów, zastraszaniu obywateli oraz stosowaniu racial profiling stanowią poważne naruszenia praw człowieka, które są całkowicie niedopuszczalne w demokratycznym państwie prawa. Działania te podważają fundamentalne prawa obywateli i wymagają jednoznacznej reakcji zarówno ze strony władz niemieckich, jak i polskich, aby zapewnić respektowanie europejskich standardów ochrony praw człowieka.
Sytuacja ta ma również istotny wpływ na gospodarkę przygraniczną oraz relacje społeczne między Polakami a Niemcami. Przedsiębiorcy działający na obszarach przygranicznych doświadczają wyraźnego spadku liczby klientów, co bezpośrednio przekłada się na ich dochody oraz stabilność finansową. Lokalne punkty usługowe, takie jak restauracje i hotele, tracą klientów, a kontynuowanie tego stanu rzeczy budzi poważne obawy o przyszłość ich działalności. Regiony przygraniczne, zarówno po polskiej, jak i niemieckiej stronie, są w dużym stopniu zależne od wzajemnych kontaktów i współpracy budowanych przez lata w duchu integracji europejskiej. Wszelkie ograniczenia w swobodnym przepływie osób nie tylko wpływają negatywnie na rozwój gospodarczy, ale także podważają zaufanie i więzi społeczne, które były kształtowane przez dekady wspólnego funkcjonowania w ramach otwartej Europy.
Utrzymywanie kontroli granicznych bez odpowiedniego uzasadnienia prowadzi również do wzrostu napięć społecznych oraz kształtowania negatywnych postaw wobec obywateli drugiego kraju. Mieszkańcy Zgorzelca i Görlitz, którzy przez lata korzystali z otwartości granic, obecnie czują się izolowani i marginalizowani przez działania niemieckich władz. Tego rodzaju polityka nie sprzyja budowaniu dobrosąsiedzkich relacji międzynarodowych, a wręcz przeciwnie – prowadzi do podziałów i wzrostu nieufności między narodami. W obliczu współczesnych wyzwań stojących przed Unią Europejską, takich jak kryzys migracyjny czy zmiany klimatyczne, konieczne jest pogłębianie współpracy między państwami członkowskimi, a nie wprowadzanie barier, które utrudniają wzajemne zrozumienie i współdziałanie.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie podkreślał, że kontrole graniczne mogą być wprowadzane wyłącznie w sytuacjach wyjątkowych, a ich uzasadnienie musi opierać się na realnym zagrożeniu dla bezpieczeństwa publicznego (wyrok TSUE w sprawie C-444/17). Obecne działania niemieckich służb granicznych nie spełniają tych kryteriów, co rodzi poważne wątpliwości co do ich zgodności z prawem. Dlatego apeluję do polskiego rządu o podjęcie zdecydowanych kroków w celu ochrony interesów polskich obywateli oraz przywrócenia zgodności z założeniami strefy Schengen, zapewniając jednocześnie pełne poszanowanie praw człowieka i podstawowych swobód obywatelskich.
W związku z powyższym, proszę o odpowiedzi na następujące pytania:
Z wyrazami szacunku,
Marta Stożek
Posłanka na Sejm RP
Partia Razem
